Wat is er aan de hand op campings? Steeds meer zomerhuisjes, stacaravans en vakantiebungalows worden permanent bewoond door burgers. Zij komen hier terecht omdat ze na een relatiebreuk, schuldencrisis, huisuitzetting, vanwege laaggeletterdheid of onzeker werk vastlopen in onze samenleving. Met Camping Kafka zoekt de Academie van Beeldvorming samen met campingbewoners naar alternatieven.
Wat speelt er?
Nergens ter wereld zijn zoveel vakantieparken als in Nederland. Vroeger waren ze bedoeld als recreatieterreinen voor gezinnen. Tegenwoordig zijn vliegvakanties voor iedereen betaalbaar. Steeds vaker worden zomerhuisjes, stacaravans en vakantiebungalows permanent bewoond door burgers op zoek naar betaalbare woonruimte. Maar wonen op recreatieterreinen is verboden in Nederland. De schattigen lopen uiteen, maar minstens 150.000 mensen leven in deze omstandigheden – op de rand van de georganiseerde samenleving.
Aanpak Actieonderzoek
Als eerste verkenning gingen Klaas Burger en ontwerper Ruben Pater op een camping wonen. Ze raakten in gesprek met campingbewoners en campingeigenaren en zochten contact met zorgprofessionals en beleidsmakers.
Kunst als strategie
Camping Kafka ging in premiere met een installatie en publieksprogramma tijdens Graphic Matters 2017 in Breda. De installatie laat het campingvraagstuk anders dan gebruikelijk zien: hier geen foto’s met politie-uniformen voor verkrotte caravans, nadruk op criminaliteit of ‘asocampings’. Kern is een grote banner die toont hoe mensen op campings in vicieuze cirkels terecht komen. Hieromheen tonen emoji’s de karakters, gevoelens en gebeurtenissen die bewoners van vakantieparken treffen. Een glijbaan sluit aan bij campingesthetiek.
In de installatie vond publieksprogramma plaats. Tijdens zogenoemde Testcases werd telkens vanuit een ander perspectief gekeken naar het campingvraagstuk: zzp-ers en tiny housing, senioren en campingeigenaren, mensen die vastlopen in onze samenleving en hulpverleners en tot slot arbeidsmigranten en uitzendbureau’s. Elke testcase begon met een interview waarin een campingbewoner haar of zijn levensverhaal vertelt. In de sessies kwam een pijnlijk beeld boven van inconsequente en slecht samenwerkende overheidsdiensten, die (schuld)hulpverleners sturen en tegelijk dwangsommen opleggen. Terwijl op de feitelijke vraag naar woningen te weinig regie wordt gevoerd.
ons resultaat
Gedurende de onderzoeksfase en het publieksprogramma sloten beleidsmakers, professionals uit zorg en welzijn, campingeigenaren en -bewoners zich aan bij Camping Kafka. Zo ontstond een multidisciplinaire beweging van mensen rond het vraagstuk: allemaal zoeken ze naar alternatieven. In samenwerking met o.a. GGD West-Brabant en Provincie Noord-Brabant reist Camping Kafka langs plekken waar het campingvraagstuk speelt.
Camping Kafka was te ervaren tijdens Graphic Matters (Breda, 2019), de week van de publieke gezondheid van GGD West-Brabant (Breda, 2018), een werkbezoek van de Provincie Limburg aan de Provincie Noord-Brabant (Eindhoven, 2018), de Conferentie Flexwonen (‘s-Gravenhage, 2018), de praktijkvoorbeeldenparade sociaal domein (Eindhoven, 2018), de Dutch Design Week (Eindhoven, 2018), de Vakantieparkentop (Radio Kootwijk, 2018), het Nederlands Congres Volksgezondheid 2019 (Utrecht, 2019), een regiotafel Arbeidsmigranten van de Provincie Noord-Brabant (2020) en tijdens de tentoonstelling Future of Work in de Willem Twee Kunstruimte in ‘s-Hertogenbosch (2022).
Pers (selectie)
Klaas Burger, Wonen op campings: ja, waar anders, opiniestuk gepubliceerd in BN De Stem en Brabants Dagblad, 2017.
Klaas Burger, Het draagvlak is nog lager dan bij lokale verkiezingen. (Maar dat is niet het probleem). Verschenen in: Boekman, nummer 131, 2022.
Esther van Rosmalen, Camping Kafka, weg in eigen land, Witte Rook, 2017.
Niels van Nimwegen, Camping Kafka wil gemeenten confronteren met ‘vergeten groep’ thuislozen, De Monitor, 2018.
Peter Ullenbroeck, ‘Fort Oranje is maar topje van de ijsberg’, gepubliceerd in BN De Stem en AD, 2018.
Karen Ebert, Makers in beeld | Camping Kafka. Film, 1m26s. Kunstloc Brabant, 2022.
Camping Kafka is een initiatief van de Academie voor Beeldvorming in samenwerking met kunstenaar Ruben Pater. Zij onderzoeken samen alternatieven voor de huisvesting van campingbewoners.
Team
Artistieke leiding en onderzoek: Klaas Burger
Zakelijke leiding en productie: Monique van de Wijdeven
Vormgeving en onderzoek: Ruben Pater / Untold Stories
Vormgeving installatie: Ivo van den Thillart
Vormgeving game: Yacinth Pos
Fotografie: Mike Harris
Stagiair: Tessa van der Heijden
Bouw installatie: Niko Riedinger, Martijn Linssen
Website: Jaap-Joris Vens
Registratie Testcases: Aram Voermans / Studio Apvis
Financiering: Gemeente Breda, The Art of Impact, Graphic Matters, GGD West-Brabant, Provincie Noord-Brabant, VSB Fonds
Overige betrokkenen: Welzijn Divers, GGZ Breburg, Diaconaal Centrum Annahuis, STRAATRAAD, Tilburg School of Governance, Pakhuis B, campingbewoners en campingeigenaren
Meer weten? Kijk op www.campingkafka.nl. Vragen of opmerkingen over dit project kun je mailen naar Klaas Burger via klaas@academievoorbeeldvorming.nl
Nieuws bij dit project
Camping Kafka als sleutelwerk
Het draagvlak is nog lager dan bij de lokale verkiezingen (maar dat is is niet het probleem)
Camping Kafka test game op Graphic Matters
Reactie op woonvisie ‘s-Hertogenbosch
Spelontwikkeling op Camping Kafka
Camping Kafka breidt uit met game
