Flexibele contracten, slechte huisvesting en gebrek aan informatie; EU-burgers die als uitzendkracht in Nederland werken, maken te vaak misstanden mee. Dat moet anders, zeggen Klaas Burger en Francien Winsemius. Daarom werken zij sinds oktober 2022 aan FairJobs.
Wat speelt er?
In de dagelijkse praktijk zien organisaties zoals FairWork en Stichting Barka de kwetsbare positie van EU-burgers die hier als uitzendkracht werken: onzeker werk, hieraan gekoppelde huisvesting, gebrek aan informatie en seksuele intimidatie. “Al jaren staan dezelfde uitzendbureaus in de top vijf van bedrijven waarover we klachten krijgen,” zei Francien Winsemius, toenmalig perswoordvoerder van FairWork.
FairWork voert gesprekken met overheid en bedrijfsleven en agendeert de problemen via de media, wat leidde tot verbeteringen. Winsemius: “Maar we zoeken naar echte verandering. Als je hetzelfde blijft doen, krijg je hetzelfde resultaat. Daarom gooien we het nu over een andere boeg.” Winsemius en Burger slaan de handen ineen en onderzoeken: Kan de uitzendbranche eerlijker? En hoe bereiken we dit? Zo starten zij samen een beweging die werkt aan eerlijk uitzendwerk.
aanpak actieonderzoek
Na zorgvuldige voorbereidingen sinds 2018 vond de kickoff van FairJobs: het eerlijkse uitzendbureau van Nederland? plaats tijdens festival The Future of Work (oktober 2022, ‘s-Hertogenbosch). Hier werd in een organisatieopstelling met 50 changewanters uit het veld van arbeidsmigratie en uitzendwerk getest welke concrete veranderingen mogelijk zijn in de omgang met mensen die in Nederland als arbeidsmigrant werken. Sinds deze start is het kernteam van FairJobs uitgegroeid tot 5 founding members. Naast Winsemius en Burger zijn dit Boris Zafirov, Isa Ivanov (beiden uit Bulgarije) en Dilber Kurum (Nederland/Bulgarije/Turkije). Tijdens festival Who Owns the Economy (oktober 2023, ‘s-Hertogenbosch) ging de film FairJobs (32’38”) als installatie op drie schermen in premiere.
Ondertussen werkte FairJobs met coach Kim Kiszelnik aan een pilot (voor 2024) waarin drie vragen centraal staan: Hoe kan je je beter voorbereiden op het onzekere proces van arbeidsmigratie? Welk bedrijfsmodel past bij een productbegrip waar de belangen van de werkers centraal staan? Hoe daag je samenleving en bedrijven uit om niet langer mee te doen aan praktijken van uitbuiting? De pilotplannen zijn in publieksprogramma tijdens festival Who Owns the Economy getest voor een breed publiek van professionals uit de uitzendbranche, beleidsmakers, onderzoekers en mensen met Nederlands-Bulgaarse wortels.
Kunst als strategie
FairJobs is een actieonderzoek naar eerlijk werk, startend in de relatie Nederland-Bulgarije, in de vorm van een uitzendbureau. Telkens wordt met artistieke middelen gezocht hoe de dilemma’s uit het actieonderzoek voor uitzendbranche, veld van arbeidsmigratie en algemeen publiek strategisch kunnen worden ingezet. Jaarlijks wordt in samenwerking met Stichting Future of Work en het lectoraat Economie als Gemeengoed (Avans Hogeschool) contact gezocht met een breder publiek.
In de pers
Ruben Pater, Wat jij kunt doen. In: Metropolis M, nummer 4, 2023.
René van Peer, Van wie is de economie? In: Gonzo Circus, nummer 177, 2023.
‘Wie onderzoek doet, moet ook zichzelf bevragen’. In: Science Guide, oktober 2023.
FairJobs is een artistiek actieonderzoek van de Academie voor Beeldvorming in samenwerking met Theatre of Responsibility (Plovdiv, Bulgarije) naar de leef- en werkomstandigheden van arbeidsmigranten in Nederland. Met de bevindingen uit het actieonderzoek blijft het uitzendbureau zich verder ontwikkelen. Het doel? Eerlijk werk voor iedereen.
Team
Founding members: Boris Zafirov, Dilber Kurum, Francien Winsemius, Isa Ivanov en Klaas Burger
Coach: Kim Kiszelnik via Stiching Doen
Filmteam
Artistieke leiding en regie: Klaas Burger en Boris Zafirov
Onderzoek: Isa Ivanov, Dilber Kurum, Francien Winsemius
Assistent regie: Stefany Karghoti
Productie en montage: Jesse Immanuel Bom
Vormgeving: Yacinth Pos
Zakelijke leiding: Monique van de Wijdeven (tot 2023), Francien Winsemius (vanaf 2024)
Deel 1 – Isa’s Dream
Script: Stefany Karghoti, Klaas Burger, Boris Zafirov, Jesse Immanuel Bom
Camera: Vladislav Sevov
Geluid: Ruslan Yordanov
Soundscapes: Klankbeeld – freesound.org/people/klankbeeld
Deel 2 – Golden mountains
Cameraregie: Justus van den Elsen, Fabelfilm
Camera en licht: Johannes van Beeck
Camera: Job van Etten
Camera assistent: Milou Engels
Geluid: Olivier Nijs
Publieksbegeleiding: Malou van Doormaal
Stagiaires: Annemieke Damen, Marieke van der Mee
Installatie: Timon Prosper, Okke van Breemen, Matija Pekic, Jesse Immanuel Bom
Mede mogelijk gemaakt door
VSBfonds, Vriendenloterijfonds, Stichting Future of Work, Stichting FairWork, Stichting Barka
Voor meer informatie kijk op www.fairjobs.eu of neem contact op met Klaas: klaas@academievoorbeeldvorming.nl
Nieuws bij dit project
Hoe voorkom je arbeidsuitbuiting?
Expositie Future of Work
18 oktober: Lancering FairJobs
Succesvolle lancering FairJobs
